Xu hướng tính dục (sexual orientation) là gì?
Theo Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ – APA (2008), xu hướng tính dục là một khuôn mẫu bền vững về sự thu hút ở mặt cảm xúc và tình cảm của một người đối với người khác. Xu hướng tính dục còn liên quan đến cảm nhận về danh tính cá nhân của một người (a person’s sense of identity) dựa trên những sự thu hút này.
Thông thường, xu hướng tính dục được biết đến với 3 dạng: dị tính (heterosexual – yêu người khác giới), đồng tính nam/nữ (gay/lesbian – yêu người cùng giới), và lưỡng tính (bisexual – yêu được cả nam và nữ).
Xu hướng tính dục khác với giới tính sinh học (biological sex – đặc điểm cơ thể vật lý và gen quyết định giới tính nam hay nữ), khác với bản dạng giới (gender identity – cảm nhận của một người về việc họ là nam hay nữ) và khác với vai trò giới trong xã hội (social gender role – những chuẩn mực trong xã hội giúp xác định những hành vi nữ tính và nam tính).
Sẽ hơi thiếu sót nếu ta chỉ xem xu hướng tính dục là một đặc điểm giống như bản dạng giới, tuổi tác hay giới tính sinh học. Vì xu hướng tính dục được xác định qua những mối quan hệ với người khác. Ví dụ, ta thường bày tỏ xu hướng tính dục của mình qua các hành vi tình cảm như hôn, nắm tay hoặc các nhu cầu sâu sắc về việc được yêu thương, gắn bó và gần gũi. Ngoài những hành vi tình cảm, sự gắn kết trong xu hướng tính dục còn bao gồm những cử chỉ không liên quan đến tình dục như sự hỗ trợ lẫn nhau, chia sẻ những mục tiêu và giá trị sống giống nhau và sự cam kết lâu dài.
Nói tóm lại, xu hướng tính dục là một phần quan trọng trong việc định nghĩa danh tính cá nhân của nhiều người, nhất là người thuộc cộng đồng LGBTQI+. Và đây là thứ không phải có thể lựa chọn nên vô tình áp lực đã được tạo ra cho những người có xu hướng tính dục khác biệt.
Bản dạng giới (gender identity) là gì?
Theo Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ – APA (2014), bản dạng giới là cảm nhận cá nhân của một người về giới tính của chính họ, và nó không bao gồm hay liên quan đến những gì mà xã hội kỳ vọng. Có người sẽ nghĩ hoặc tin rằng mình là nam khi giới tính sinh học là nữ, hoặc ngược lại. Hay có khi họ tin rằng mình có một giới tính khác.
Hiểu được bản dạng giới sẽ giúp một cá nhân tự tin và sống thật với chính bản thân họ vì nó liên quan đến cách thể hiện giới tính ra bên ngoài, ví dụ như qua quần áo, kiểu tóc, hành vi, giọng nói hoặc các đặc điểm khác trên cơ thể.
Làm thế nào bạn biết rằng mình là gay, lesbian hay bisexual?
Mình hiểu bạn có thể sẽ hoang mang khi nhận ra bản thân có sự ‘khác thường’ trong tình cảm dành cho người khác. Và sự hoang mang đó khiến mình nhận thấy câu hỏi này là một câu hỏi quan trọng, chứ nó không hề thừa thãi.
Thông tin trên trang của Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ (2008) đã ghi rằng, dựa trên những sự hiểu biết khoa học và mang tính chuyên gia gần đây, sự thu hút quan trọng đã hình thành nền tảng cho xu hướng tính dục của người trưởng thành bắt nguồn từ lúc thiếu niên hoặc chớm dậy thì. Những khuôn mẫu thu hút về cảm xúc, tình cảm, và tình dục này có thể khởi lên mà không cần bất cứ một trải nghiệm tình dục nào trước đó.
Thật ra nhiều người trong cộng đồng LGBTQI+ có những trải nghiệm rất khác nhau về quá trình phát triển và nhận ra xu hướng tình dục của bản thân. Một số người biết rằng họ là người đồng tính một thời gian dài trước khi họ bắt đầu chính thức yêu một ai đó, hoặc có người sau khi quan hệ mới xác định xu hướng tính dục của họ. Chính vì những định kiến và sự phân biệt trong xã hội khiến người thuộc LGBTQI+ cảm thấy khó khăn trong việc xác định danh tính của họ, vì thế đây có thể là một quá trình diễn ra chậm rãi.
Nguồn tham khảo:
American Psychology Association (APA), (2008). Sexual Orientation & Homosexuality. Retrieved from: https://www.apa.org/topics/lgbt/orientation
American Psychology Association (APA), (2014). Transgender People, Gender Identity and Gender Expression. Retrieved from: https://www.apa.org/topics/lgbt/transgender
Cảm ơn bạn đã ghé Miền An Trú, cùng đọc thêm các bài khác trên trang nhé. Happy reading !
